برنامه‌ریزی توسعه توریسم شهری با تأکید بر مکان‌یابی بهینه منابع و تسهیلات آن، با بهره‌گیری از GISمطالعه موردی: شهر سمنان

گردشگري صنعتي است كه توسعه آن نيازمند آگاهي و شناخت كافي از مسائل و عوامل مؤثر محیطی، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي در مبدأ و مقصد می‌باشد. زیرا بدون آگاهي از امكانات موجود در هر منطقه، امكان برنامه‌ريزي و پيش‌بيني علمي و اصولي کارکردهای گردشگری وجود نخواهد داشت. این پژوهش به روش توصيفي- تحليلي انجام شده و به لحاظ هدف، کاربردی می‌باشد. جهت انجام این مهم، جمع‌آوری اطلاعات از طریق اسنادی و کتابخانه‌ای، پرسشنامه، مصاحبه و دیگر روش‌های مطالعات میدانی، انجام شده است. در این راستا، حجم نمونه از میان جامعه آماری شهر سمنان بر مبنای فرمول کوکران، به تعداد 420 نفر انتخاب و 100 پرسشنامه نیز از گردشگرانی که در تابستان 1391 به شهر سمنان مسافرت نمودند، با استفاده از طیف لیکرت، تهیه و تکمیل گردیده است. روایی پرسشنامه‌های این پژوهش، توسط اساتید راهنما و مشاور و سایر کارشناسان و صاحب‌نظران حوزه گردشگری، بازبینی و مورد بررسی و تأیید قرار گرفته است. پایایی پرسشنامه‌ها نیز با استفاده از روش آلفای کرونباخ محاسبه و آلفای 901/0 بدست آمد، که بیانگر پایایی بسیار مناسب آن می‌باشد. آزمون فرضیه‌ها، با روش‌های تحلیل آمار توصیفی و استنباطی از جمله آزمون T-test تک‌نمونه‌ای و با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام گرفته است. نتایج یافته‌ها نشان می‌دهند که شهر سمنان، دارای جاذبه‌های فراوان طبیعی، تاریخی و فرهنگی بوده و با توجه به اینکه از گذشته‌های دور در مسیر تاریخی جاده ابريشم بوده و امروزه نیز در محور ترانزيتي جاده‎اي و ريلي تهران- مشهد قرار دارد، گردشگران عبوری از این شهر بسیار زیاد است و از پتانسیل‌های بالایی در توسعه گردشگری برخوردار می‌باشد؛ با این وجود نتایج تحلیلی تحقیق نشان می‌دهد که علی‌رغم وجود این شرایط، مدیریت گردشگری شهر سمنان نتوانسته است از امکانات، خدمات، منابع و تسهیلات گردشگری موجود به صورت مناسبی بهره‌برداری نماید. در عین حال توزیع فضایی- مکانی امکانات آنها نیز متناسب نمی‌باشد. اینک بمنظور برنامه‌ریزی مناسب جهت استفاده بهینه از پتانسیل‌ها و کارکردهای موجود، در این پژوهش با بهره‌گیری از محیط GIS به مکان‌یابی برخی از تأسیسات و تسهیلات گردشگری این شهر پرداخته شد و در نهایت راهبردها و پیشنهادات لازم جهت بهبود کارکردها و روندها، ارائه گردیده است. کلمات کلیدی: توسعه گردشگری، سمنان، برنامه‌ریزی، مکان‌یابی، تسهیلات و منابع، GIS، T-test